Mijn ervaring met dyslexie

Inleiding

Net is het gebruik van spellingscontrole bij examens teruggedraaid. Dit bracht mij weer in volle hevigheid terug in mijn ervaringen en leven met dyslexie. Ik wil deze ervaringen delen en daarom deze blog.

Hieronder begin ik eerst over hoe mijn opleiding is gegaan en wat de impact van dyslexie hierop was. Daarna geef ik mijn visie van hoe dit beter had gekund. Op het eind heb ik nog wat levenswijsheden omtrent dyslexie genoteerd ter ondersteuning van andere.

Mijn opleiding

Zelf heb ik dyslexie en hier ben ik van jongs af aan voor behandeld. In mijn kinder jaren viel het mijn ouders op dat ik slecht in taal was en ben mede daarom elke avond voor gelezen door mijn moeder. Ook op de basisschool blonk ik uit in slechte taalkunde. Echter op de basisschool is nooit erkend dat ik dyslectisch was, puur dat ik slecht was in taal, en daar heb ik wat bijlessen en de nodige tijd apart in de klas voor moeten studeren. Wat naast mijn slechte taal ook op viel was dat ik erg goed was in wiskunde, de beste van mijn klas, ook hiervoor werd ik buiten de klas gezet zodat ik een boek of twee verder als mijn klasgenoten rustig verder kon rekenen. Een dyslecticus herken je door dat er een groot verschil is tussen taalkunde en de prestaties in andere vakken. Het kan niet zo zijn dat niemand toen der tijd aan dyslexie gedacht moet hebben, het was toen al bekend en kwam veel voor.

Uiteindelijk kreeg ik havo/vwo advies voor de middelbare school. Het eerste jaar daar was het wel direct duidelijk dat ik dyslectisch was. Woorden als heb schreef ik nog steeds als “hep”. Dat eerste jaar kreeg ik ook gelijk drie talen te verwerken, Nederlands, Engels en frans. Dit resulteerde met veel inspanning in 3 x een 5 op mijn rapport wat nog net genoeg was om met de hakken over de sloot te komen. Dat jaar daarop kreeg ik echter ook nog eens duits als verplicht vak op mijn bord, met enorm veel inspanning toch 3 x een 5 en 1 x een 4 eruit weten te halen. Alle andere vakken gingen prima en zonder al te veel moeite en met wiskunde was ik nog altijd de beste van mijn klas. School was toen uitdagend, de vakken vond ik leuk, jammer dat taal toen der tijd mij de kop koste. Ik moest terug naar mavo 3.

Op de mavo kon ik met inspanning mee komen met de talen. De rest van de vakken was echter niet interessant. Zonder enige moeite haalde ik voor wiskunde twee jaar op een rij alleen maar 10én. De leraar wiskunde wilde me apart les gaan geven op een hoger niveau maar dat werd door de leiding van de school afgewezen. De mavo was sociaal gezien leuk, echter de interesse voor studeren verloor ik hier.

Naar de Mavo ben ik door gegaan naar de MBO. Hier had ik geen moeite meer met talen, deze waren inmiddels bijna allemaal afgevallen op een technische opleiding. Uitdagend qua studie was het niet. De MBO met minimale inspiratie/inspanning op 6jes en 7tjes doorgekomen, meer was niet nodig. Op het eind van de MBO wilde ik niet gaan werken, de uitdaging die ik daar verwachte zou niet veel meer zijn als mijn MBO opleiding. Ik besloot daarom maar door te gaan naar de HBO.

Op de HBO begonnen de lessen weer interessant de worden, de interesse in studie kwam weer terug en de cijfers gingen weer omhoog naar 8en. Daarna doorgestroomd naar de universiteit waar ik me qua studie enorm geïnspireerd voelde en waar ik me echt op mijn plek voelde. Uiteindelijk had ik over 2 jaar meer als een 8,5 gemiddeld en had ik cum laude kunnen afstuderen was het niet dat mijn master scriptie in het engels geschreven moest worden en daarmee de docenten overtuigt moesten worden van mijn kunnen. Dat is moeilijk met dyslexie maar was voor de rest geen onoverkomelijk probleem, het koste me alleen mijn cum laude waar ik best zonder kan.

Na de universiteit ben ik verder gegaan als softwarespecialist, vreemd genoeg ben ik erg goed in programmeertalen, en word ik regelmatig gevraagd door overheidsinstanties/ banken en commerciële partijen als software auditor (specialist) en onderbouw ik mijn bevindingen zelfs in uitgebreid onderbouwde rapporten. Daarnaast ben ik twee succesvolle ondernemingen gestart. Zelf ondervind ik weinig hinder van mijn dyslexie.

Had dit ook anders gekund?

Ik denk het wel. Mijn grootste probleem als ik terug kijk heb ik met het terug plaatsen van de havo/vwo terug naar de mavo. Dit had in mijn ogen niet gehoeven. Door deze blokkade op middelbare school wordt het recht van hogere school voor dyslectische ontzegt. Bij mij resulteerde dit in 6 jaar stilstand in studie. 6 jaar die ik beter had kunnen besteden aan hoger onderwijs. Zonde van de tijd.

Mogelijke oplossingen waren hiervoor de volgende (wat er toen der tijd nog niet was omstreeks 1997)

-          Spellingscontrole tijdens examens taal, al was dat misschien in 1997 nog niet een acceptabel oplossing omdat spellingscontroles toen der tijd nog niet zo ingeburgerd waren en schrijven nog steeds veel gedaan werd. Hier later meer over

-          De verplichting van 3 a 4 taalvakken terugbrengen voor dyslectische naar max 2, bijvoorbeeld alleen Nederlands en Engels. Ter compensatie geef ons extra keuzevakken om dit vergelijkbaar te maken met andere studenten.

-          Laat studenten compenseren, dus stel je zou een 4 voor duits kunnen compenseren met een 8 voor economie (samen gemiddeld een 6) dan komen we er ook wel.

Mijn voorkeur gaat uit naar het terug brengen van taalvakken voor dyslexie. Hier zullen we nooit in uit blinken en als we ons redelijk kunnen verwoorden in twee talen dan is dit al een prestatie en met Nederlands en Engels als basis kunnen wij ons prima redden.

Spellingscontrole?

Momenteel is er bijna geen enkele digitale media meer waar geen Nederlandse en Engelse spellingscontrole aanwezig is. Wij leven in een tijd waar de enige brief die nog met de hand wordt geschreven een boodschappenlijstje is of een liefdesbrief. Als hier wat spellingsfouten in staan dan zal dit geen impact hebben op de boodschappen, het liefje zou echter van schrik hard weg kunnen rennen maar als dit ware liefde geweest zou zijn dat had ook deze onvolkomenheid geaccepteerd kunnen worden want niemand is perfect en liefde maakt blind. Als we dus in de buitenwereld overal de beschikking hebben over spellingscontrole waarom zouden wij dan onze studenten tijdens een examen dit ontzeggen? Uiteindelijk gaat het om het resultaat, dat de student zich goed kan verwoorden vocaal en in tekst. Of hier tijdens het schrijven gebruik is gemaakt van een spellingscontrole zou niet van belang moeten zijn. Ik zie niet in wat het toevoegt om deze basis functionaliteit van spellingscontrole te ontzeggen. Het resultaat is het geen wat leidend zou moeten zijn.

Een spellingscontrole kan voor studenten met dyslexie een enorme steun in de rug zijn en zou het verschil kunnen maken. Voor mij had dit het verschil kunnen zijn.

Ik ben verbijsterd dat het gebruik van spellingscontrole software is teruggedraaid. Ik snap de beargumentatie niet en het levert geen studenten op met veel meerwaarde. Het levert onze maatschappij zelfs minder hooggekwalificeerde studenten op omdat hierdoor een grote groep dyslectische terug worden geplaats naar een lager niveau. Veel zullen afhaken naar een paar jaar niet uitgedaagd te worden op school. En waarom? Wat je met het ontzeggen van spellingscontrole bereikt is dat dyslectische studenten eerder terug worden gezet naar een lager niveau puur om hun taalvaardigheid. Dit kan toch niet correct zijn.

Kunnen we mensen met dyslexie niet met extra bij studie op hetzelfde niveau brengen?

Uit eigen ervaring is mijn antwoord nee of “dit is zeer lastig”. Zelf zagen mijn ouders op vrij jonge leeftijd dat mijn taal achter bleef. Zij hebben me daarom in mijn jonge jaren elke avond voorgelezen. Op de basisschool altijd nadruk gelegd dat ik bijles moest krijgen voor taal. Hierdoor heb ik onlangs dat niemand wilde zeggen dat ik dyslectisch was toch behoorlijk wat bijles gehad na school en aparte opdrachten gekregen tijdens school. Dit heeft echter voor mij maar weinig impact gehad en was ik taalkundig niet klaar voor de havo/vwo. Ook op de havo/vwo heb ik bijles gekregen. Ook ben ik meer als een jaar pedagogisch behandeld. Uiteindelijk hebben mijn ouders zich ook tot alternatieve geneeswijzen aangewend. Wat volgens mijn moeder het meest heeft geholpen was de hypnose, hierna ging ik opeens netter schrijven. De rest van de bij studies en trainingen hadden minimale impact.

Bij studie is daarom niet het antwoord op dyslexie, al kan het niet kwaad, verwacht er niet te veel van.

Nog wat levenservaringen/ wijsheden die ik met jullie wil delen omtrent dyslexie

-          Dyslexie is geen ziekte

-          Dyslexie is geen zwakte

-          Dyslexie is het anders functioneren van de hersenen als normaal. Dit betekend niet dat we ziek zijn, dit betekend niet dat we zwak zijn. Dit betekend dat wij taalkundig niet sterk zijn maar op andere vakken uitblinken. Onze hersen schakelen op een andere manier. Hierdoor kunnen niet een op een vergeleken worden met niet dyslectische studenten. De huidige opleidingen zijn afgesteld op niet dyslectische studenten. Deze opleidingen zullen op taalkundige gebieden naar beneden bij gesteld moeten worden maar dat bekent ook dat andere voor dyslectische naar omhoog bijgesteld kunnen worden.

-          Als je een stempel op je hoofd krijgt met [Dyslexie geconstateerd], besef dan ook gelijk dat daarnaast een onzichtbare stempel staat met de tekst [Intelligent]. Dyslexie wordt vast gesteld als er een groot verschil is tussen je taal en andere vakken. Dit betekent dat je goed bent in andere vakken. Je bent niet dom, je bent intelligent en hebt dyslexie!

-          Recentelijk is dyslexie onder autisme ondergebracht. Zelf denk ik wel dat dyslexie hieronder valt, taalkundig zijn wij minder sterk, en ik moet zeggen dat de dyslectische die ik ken (waaronder mijzelf) ook wel lichte vormen van autisme vertonen.

-          Op internet zie je veel referenties tussen dyslexie en pesten. Dit is mij bespaard gebleven dus het hoeft niet. Met uitzondering van mijn leraar Nederlands op de havo/vwo die met groot genoegen mijn werk klassikaal belachelijk maakte. Nu moet ik hierbij wel als toelichting geven dat dit in mijn ogen een reactie was op mijn gedrag op school, dat kon soms niet door de beugel maar ook daar waren redenen voor niet gerelateerd met dyslexie. Niet te min vond ik zijn gedrag niet acceptabel, ook zijn opmerkingen in de trend van “Je bent niet dyslectisch, je bent gewoon lui en dom” zijn me tot op de dag van vandaag bij gebleven. Het stomme is dat ik wel de rest van mijn leven tot nu toe kracht uit deze zinnen heb gehaald om het tegen deel te bewijzen, dank hiervoor. Maar dat was dan ook alles. Mede studenten hebben me altijd correct behandeld omtrent dyslexie en alle andere taal docenten die ik heb gehad behandelde mij goed en had ik een goed band mee, ook al waren mijn cijfers slecht.

-          Dyslexie is geen doodvonnis, mensen met dyslexie functioneren erg goed in de huidige samenleving. Het is alleen jammer dat de opleiding daarnaartoe nog niet goed is afgesteld op dyslectische mensen.

-          Waarom ze het woord dyslexie voor ons gebruikt hebben is gewoon ronduit gemeen, het meest moeilijke woord om te spellen voor mij is dyslexie. Zonder spellingscontrole heb ik in dit stuk 7 verschillende varianten van dyslexie gebruikt namelijk. Dyslectie, dyslextie, dyslexties, dislexten, dyslextische, dyslectisie, dyslecten

Mocht je nog vragen hebben of advies nodig hebben wees dan zeker niet bevreesd om contact met mij op te nemen, ik help graag met raad en daad.