Voorstel voor nieuw stemsysteem

Bijna elk jaar ga ik braaf naar een stemlokaal om mijn stem met een rood potlood uit te brengen. Daarmee, en met het huidige stemsysteem zelf, is in mijn ogen behoorlijk wat mis:

• In deze internettijd het huis uit moeten om mijn stem uit te brengen, dat vind ik vreemd.
• Wát er met mijn stem gebeurt is onzeker. Zijn de stemtellers te vertrouwen? Slaan ze af en toe niet per ongeluk een stem over?
• Werkt het proces van optellen over het land correct?
• Zijn er kwade invloeden van buitenaf die een eigen draai (kunnen) geven aan de stemmen?
• Zijn onze stemmen te vertrouwen in de handen van de overheid? Dat is tenslotte een partij die toch veel belang heeft bij de uitkomst.

Daarnaast is het huidige proces van onze democratie ook niet efficiënt. Als we nu eens de Tweede Kamerverkiezingen als voorbeeld nemen. Minimaal elke vier jaar breng ik hiervoor mijn stem uit. In Den Haag zijn ze dan eerst een half jaar bezig met het vormen van een coalitie. En deze periode van coalitievorming lijkt steeds langer te worden naarmate de versplintering in de Tweede Kamer toeneemt. Enfin, uiteindelijk is de coalitie gevormd. Volgen er eerst nog twee weken vakantie, voordat ze van start gaan.

Ook gebeurt het dat je op een partij gestemd hebt en halverwege de regeerperiode soms denkt ‘misschien had ik niet op hun moeten stemmen’. Ze maken bijvoorbeeld niet waar wat ze beloofden of stemmen wetvoorstellen door waar je het niet mee eens bent. In de tussentijd is er (bijna) niks wat je daar aan kunt doen.

Dit systeem van stemmen is nu al 200 jaar oud. Wordt het niet tijd voor wat anders? Iets efficiënters? Iets betrouwbaarders? Iets meer van deze tijd?

Meer dan genoeg verbeterpunten, wat mij betreft

Ik wil de keuze hebben op elk gewenst moment mijn stem aan een andere partij toe te kennen. En als ik even geen partij heb waar ik mijn stem aan wil toekennen, dan wil ik mij als neutraal kenmerken. Met de optie om in die situatie, mocht ik me vervelen of erg druk maken, zelf mee te kunnen stemmen in voorstellen. En dit zou ik gewoon vanaf thuis moeten kunnen doen. Ik zou ook zelf moeten kunnen controleren of alle stemmen in Nederland legitiem en correct geteld zijn. Daarnaast moet ik er zeker van zijn dat stemmen niet door derden aangepast kunnen worden of dat de tellingen verdraaid kunnen worden.

Dus, geen verkiezingen om de zoveel jaar meer: iedereen kan op élk moment zijn stem aanpassen. Hiermee verandert de machtspositie van fracties met de dag, en daarmee ook de zwaarte van hun keuze bij bijvoorbeeld wetsvoorstellen.

Blockchain

Nu kun je natuurlijk zeggen: ‘leuk en aardig, maar droom maar lekker verder. Als dit er ooit al door zou komen, dan is dit technisch helemaal niet mogelijk!’

Welnu, technisch is dit goed mogelijk! De techniek die hier goed bij aansluit is de publieke blockchain. Blockchain? Een blockchain is een dataopslag waar je gegevens in kunt opslaan. Alles wat je hier vastlegt, kan door niets of niemand meer worden aangepast. Dus, als je bijvoorbeeld op een blockchain je stem vastlegt, dan kan niemand deze aanpassen. Geen systeembeheerder, geen overheid, zelfs jij niet meer. Ja, je kunt natuurlijk op de blockchain wél vastleggen dat je vanaf nu je stem geeft aan de SP. Maar dat je vorige week deze aan D66 hebt toevertrouwd, dat kun je niet meer aanpassen.

Wat mij betreft een goede match voor een dergelijk ik-kan-mijn-stem-op-elk-moment-aanpassen-systeem. Op de blockchain kan worden vastgelegd wat publiekelijk is en wat niet. Je stem voor een specifieke partij zou bijvoorbeeld publiekelijk kunnen zijn. Wie jij zelf bent moet natuurlijk privé worden gehouden.

Een publieke blockchain is niet in handen van een overheid of van één bedrijf. Nee, die draait op het internet, op een groot aantal ter beschikking gestelde systemen. En zolang er niet een partij is die minimaal 50,1% van deze machines in handen heeft, is er geen probleem met belangen en is de blockchain met onze stemmen te vertrouwen.

De blockchain zou je bijvoorbeeld kunnen combineren met DigiD. Voor zover ik weet, heeft iedere Nederlander toegang tot DigiD. Na het inloggen kun je de gebruiker via een website de mogelijkheid bieden zijn stem aan te passen. Deze stem wordt dan opgeslagen op een blockchain, maar de eindgebruiker ziet gewoon een website. Deze website kan ook een overzicht geven van de huidige stemverdeling. En mocht je je stem niet toe willen vertrouwen aan één partij, dan kun je hier ook op individuele wetsvoorstellen je stem uitbrengen.

Votecoin

Dit systeem nóg een stap verder doorvoeren is ook mogelijk. Hoe? Door binnen dit stemsysteem ook de uitbetaling van de partijen te regelen aan de hand van het aantal stemmen wat ze hebben. Stel, je verbindt bijvoorbeeld een eigen digitale munteenheid aan dit systeem. Laten we de munteenheid in dit voorbeeld Votecoin noemen.

Elke maand zou je elke stemgerechtigde (of gemachtigde) één Votecoin kunnen geven. Door het stemmen krijgen partijen Votecoins. Deze kunnen vervolgens omgewisseld worden naar bijvoorbeeld Euro’s. Zo kan bijvoorbeeld het salaris uitbetaald aan kamerleden (als je ze dan nog steeds zo noemt) worden uitbetaald. Afhankelijk van hoeveel mensen er voor jou stemmen, krijg je meer of minder uitbetaald. Meer verantwoordelijkheid is meer geld en mogelijk een grotere partij die daarvan uitbetaald kan worden.

De voordelen van een soortgelijk systeem:

• Elk jaar naar de stembus is niet meer nodig.
• Het kan gebruikt worden voor landelijke verkiezingen/gemeenteraden en referendums.
• Er is meer vertrouwen in de verwerking van de stemmen en er zijn minder mogelijkheden voor derden om onrechtmatige invloed uit te oefenen op de uitkomst.
• Stemmen kan vanuit huis.
• Meer flexibiliteit aan wie je je stem toevertrouwd.
• Kostenbesparingen.
• Meer democratie, je kan op elk gewenst moment je stem aanpassen

Er is ook een nadeel:

• De politiek zal hiermee nóg een stuk mediagevoeliger worden. Dit omdat nu niet alleen rond de verkiezingen gewisseld kan worden, maar een stemmer te allen tijde zijn stem kan aanpassen.

Zelf denk ik dat dit stemsysteem een verbetering is en meer democratie brengt.